Genital Herpes Nedir?

Genital herpes, kadınlarda ve erkeklerde genital bölgeyi tutan, genellikle cinsel yolla bulaşan bir viral enfeksiyondur. Ağız çevresinde veya dudakta görülen 'uçuk' lezyonlarının, genital bölge ve pubis, vulva ve çevresinde görülmesi ile karakterizedir. Bu lezyonlara 'genital uçuk enfeksiyonu' denir. Hastalık vücuda girdikten sonra deride kızarık zemin üzerinde su toplaması şeklinde lezyonlarla kendisini gösterir ve genital bölgede ağrı, kaşıntı, kasık ağrısı, idrar yaparken yanma gibi şikayetlere yol açabilir.

Genital Herpes Enfeksiyonları

Genital herpes enfeksiyonları erkeklerde penis, kadınlarda ise vulva (dış genital alan), vajina, nadiren de kalça ve anüs çevresinde görülür.

Genital Uçuk Etkeni Nedir?

Genital uçuk hastalığının etkeni 'Herpes Simpleks Virüsü' dür, kısaltması HSV'dir. Günümüzde yaygın görülen HPV virüsü ile karıştırılmamalıdır. Virüs vücuda alındığında hemen şikayete neden olmayabilir. Tüm viral enfeksiyonların kuluçka ve pencere dönemleri vardır. Bu süre, konakçı kişinin bağışıklık durumuna bağlı olarak değişir (Genellikle 2-4 gün). Virüs önce hücre içine yerleşir, bağışıklık sisteminin direncine bağlı olarak dönem dönem ataklar ile kendisini gösterir.

Genital Herpes

HSV Nedir?

HSV, cinsel yolla bulaşan genital ülserlerin en sık nedenidir. Bir DNA virüsüdür; HSV-1 ve HSV-2 olarak iki ayrı tipi mevcuttur. Her ikisi de benzer yapıdadır ve ileri tetkik PCR testleri ile birbirinden ayırt edilebilmektedirler.

Tip 1 Herpes (HSV-1)

En yaygın olarak görülen, genellikle dudak, ağız ve yüzde enfeksiyona neden olan HSV tipidir. Çocukluk çağında sıkça karşılaşılmaktadır. Enfekte tükürük, salya ile temas sonucu bulaşır. Genelde ağız bölgesinde oluşan Tip 1 HSV enfeksiyonları, nadiren de olsa genital bölgeyi de tutabilmektedir. Özellikle son yıllarda değişen cinsel davranış şekilleri ile birlikte bu tür tutulumlarda artış izlenmektedir.

Tip 2 Herpes (HSV-2)

Genital herpesin ana nedenidir ve cinsel temas ile bulaşır. Görülme sıklığı, cinselliğin başlamasıyla yetişkinlikte artmaktadır. Etkenler arasında çok sayıda cinsel partner, diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların varlığı ve ilk ilişkinin erken yaşta olması genital herpes riskini artırır.

Herpes Virüsü Vücuda Girdikten Sonra Ne Olur?

Virüs vücuda alındığında öncelikle sinir hücrelerine yerleşir. Yaşam boyunca burada sessiz (latent) kalır. Dönem dönem ataklar şeklinde kendisini göstermektedir.

Herpes Atakları Hangi Durumlarda Sık Ortaya Çıkar?

Özellikle bağışıklık sisteminin zayıfladığı dönemlerde herpes atakları daha sık olarak ortaya çıkmaktadır. Bunlar:

• Stres
• Ateşli hastalıklar
• Düzenli, dengeli beslenme alışkanlığının bozulması
• Bağışıklık sistemini zayıflatan durumlar (Kanser, HIV enfeksiyonu, kortizon kullanımı gibi)
• Sık cinsel ilişki (sürtünmeye bağlı)

Özellikle kronik hastalığı olanlar, kronik ilaç kullananlar, vücut direnci düşük olanlar, beslenmesi bozuk olanlar, uykusuzluk sorunu yaşayanlar, sigara, alkol gibi kötü alışkanlığa sahip kişilerde herpes atakları daha sık olarak izlenmektedir.

Genital Siğil İle Aynı mıdır?

Hayır. Genital siğiller HPV enfeksiyonuna bağlı cinsel yolla bulaşan farklı bir enfeksiyondur. Genital herpes ise bir HSV enfeksiyonudur.

Genital Herpes Belirtileri Nelerdir?

Genital herpes belirtileri kadın ve erkekte benzerdir. 'Primer' (ilk kez) ve 'tekrarlayan' (rekürran) enfeksiyon olmasına bağlı olarak farklılık gösterir. Şiddetli ağrı ile kendisini gösterebileceği gibi, hiçbir belirti de vermeyebilir.

Primer Genital Herpes Enfeksiyonu

Primer Genital Herpes enfeksiyonu, HSV ile ilk karşılaşmadır. Vücutta bu virüse karşı henüz hiç antikor olmadığı için şikayetler ağır geçer. Kuluçka süresi (virüsün vücuda girip ilk belirtilerin ortaya çıkmasına kadar geçen süre) ortalama 3-7 gündür. Yani, virüs vücuda girdikten sonra hemen belirti göstermez. Bu süre içerisinde diğer kişilere de bulaşmaz. İlk belirtiler ortalama 2 hafta içerisinde ortaya çıkar. Bunlar sırasıyla;

1. Ciltte kızarıklık
2. Kaşıntı ve karıncalanma hissi
3. Ağrılı vezikülün (kabarcık) oluşması
4. Vezikülün patlayarak ağrılı ülsere (yaraya) dönüşmesi

Son aşamada ise bu ülserler kuruyup, kabuklanarak genelde iz bırakmadan iyileşmektedir.

Non-primer ve Tekrarlayan Genital Herpes Enfeksiyonları

Non-primer Genital Herpes Enfeksiyonu

Non-primer Genital Herpes enfeksiyonu, HSV-2'e karşı antikoru olan bir kişiye HSV-1'in bulaşması veya HSV-1'e karşı antikoru olan bir kişiye HSV-2'nin bulaşmasıdır. Belirtiler primer enfeksiyona göre daha hafiftir. Bunun nedeni oluşan antikorların diğer tipe karşı kısmen de olsa koruyuculuk sağlamasıdır.

Tekrarlayan Genital Herpes Enfeksiyonu

Tekrarlayan Genital Herpes enfeksiyonu, daha önce HSV ile karşılaşıp, hali hazırda antikorun olduğu enfeksiyondur. Belirtiler daha hafif ve kısa sürelidir, ortalama 3 gün sürer. Tek şikayet kaşıntı olabilir. Ancak 7-10 günü aşan sürede iyileşme olmuyorsa veya lezyonlar şiddetleniyorsa doktora başvurulmalıdır. Genital herpes enfeksiyonunda oluşan ülserler genelde iz bırakmaz. Tam iyileşme süresi ortalama 2-6 haftadır. Bu dönemde veziküllere bağlı olarak genital bölge ödemlidir. Ağrıya bağlı idrar yapma da zorlaşır.

Herpes Hastalığı Ne Tür Şikayetler Yapar?

Hastalıkla ilk kez karşılaşılıyorsa şikayetler daha uzun sürer ve daha şiddetlidir. Şikayetlerin görülme uzunluğu 2 ile 4 hafta arasındadır. Tekrarlayan enfeksiyon ataklarında ise bu süre daha kısa ve şikayetler de daha azdır.

Genital Herpes Enfeksiyonu ve Tanısı

Genital Herpes Enfeksiyonu Belirtileri

Herpes enfeksiyonunda genital bölgede kızarık ve sert bir deri üzerinde su toplaması şeklinde (veziküler) lezyonlar izlenmektedir. Su toplaması şeklindeki lezyonlar daha sonra açılarak ülserleşmekte, yani bir yaraya dönüşmektedir. En sonunda ise lezyon kabuk bağlayarak iyileşmektedir.

Genital herpes enfeksiyonu şikayetleri arasında:

• Dış genital bölgede, vajina içinde veya erkeklerde penis bölgesinde görülen ağrı, yanma, iğnelenme, kaşıntı
• Vajinal akıntı
• İdrar yaparken ağrı (Disüri)
• Grip benzeri belirtiler; sırt ağrısı, baş ağrısı ve ateş
• Arkaya (anüs bölgesine) vuran ağrı
• Kasıklarda lenf bezlerinin büyümesine bağlı şişlikler izlenebilmektedir.

Sürekli tekrarlayan herpes atakları, kullanılan ilaçlar, cinsel ilişkiden uzaklaşma kişilerde psikolojik bazı sorunlara da yol açabilmektedir.

Genital Herpes Enfeksiyonu Nasıl Bulaşır?

Genital herpes enfeksiyonu deri temasının olduğu cinsel ilişki ile bulaşır. Kondom, genital bölgeyi tam kapatmadığından bir miktar koruma sağlasa da %100 koruyucu değildir. Ağız-genital bölge teması ile HSV-1’in de genital bölgede enfeksiyona neden olduğu gösterilmiştir.

Genital herpesin bulaşma yolları şunlardır:

• Öpüşme
• Korunmasız vajinal, anal veya oral ilişki
• Cinsel oyuncakların ortak kullanımı
• Tam bir birleşme olmasa da sürtünme yolu ile yapılan cinsel temaslar

Genital Herpes Enfeksiyonu Nasıl Teşhis Edilir?

Genital herpes, genellikle karakteristik lezyonları ile saptanır. Tecrübeli bir hekim tarafından bu lezyonların görülmesi tanı için yeterlidir. Karar verilemediğinde veya gözle görülemediği durumlarda ise laboratuar testleri yardımcı olmaktadır. Bu testler:

• Virüsün saptandığı ‘Virolojik Testler’
• Vücudun, virüse yanıtı olan antikorların saptandığı ‘Serolojik Testler’
• PCR (Polimeraz zincir reaksiyonu) ile HSV DNA’sının belirlenmesi

Test seçimi hastanın klinik durumuna göre belirlenir. Aktif lezyon varlığında Virolojik Testler ve PCR tercih edilir. PCR en duyarlı testtir. Tekrarlayan enfeksiyonlarda atipik lezyonlar varsa veya virolojik test sonucu negatif gelmişse serolojik testler uygulanmaktadır.

Gebelikte Genital Herpes Enfeksiyonu ve Doğum Şekli

Özellikle doğum sırasında genital herpes lezyonları mevcutsa, bebeğe bulaşıp ölümcül hastalıklara neden olabilir. Bu nedenle, aktif genital herpesi olan gebelerde genellikle sezaryen tercih edilir. Ancak, herpesi olmasına rağmen doğum sırasında aktif hastalığı olmayan gebeler normal doğum yapabilirler.

İmmün sistemi yeterince çalışmayan yenidoğanlarda herpes enfeksiyonlarının (neonatal herpes) beyin hasarı ve ölüme neden olabileceği bildirilmektedir. Doğum planlayan veya gebeliğinde primer genital herpes enfeksiyonu geçiren gebeler, doğum öncesi hekimlerini bilgilendirmelidir.

Genital Herpes Tedavisi

Genital herpes tedavisinde antiviral ilaçlar kullanılmaktadır. Bunlar 'Asiklovir', 'Famsiklovir' ve 'Valasiklovir' etken maddeli ilaçlardır. Bu tedavi ile vücuttan HSV tamamen yok edilemez. Sadece erken dönemde başlanırsa belirtilerin şiddeti ve süresi azalır. Genital herpes tedavisi; primer ve tekrarlayan enfeksiyon olmasına bağlı değişir.

Primer Genital Herpes Enfeksiyonunun Tedavisi

Belirtilerin erken dönemde saptanması tedavi etkinliği için çok önemlidir. Antiviral ilaçlarla virüsün çoğalmasının önüne geçilir. Böylelikle şikayetler azalır. Ancak vücutta tamamen sıfırlanamaz. Tedavi başlanmasına rağmen lezyonlar çıkmaya devam ediyorsa, ilacın en az 5 gün ve daha fazla süre ile kullanılması gereklidir. Eğer almaya devam edilmezse bir etkisi olmayacaktır.

Gebelikte Tekrarlayan Genital Herpes Enfeksiyonları ve Tedavi

Tedavi

Belirtiler şiddetli olmadığından antiviral tedaviye gerek olmayabilir. Ancak, lezyonlar şiddetliyse veya şikayetler artarak devam ederse, mutlaka doktora başvurulmalı ve tedavi başlanmalıdır.

Uzun Süreli Baskılayıcı Tedavi

Yılda 6 defadan fazla atak oluyorsa ve lezyonlar şiddetliyse, baskılayıcı tedaviye başlanabilir. Tedavi uzun solukludur ve 6 ay-1 yıl boyunca her gün, günde 2 kez asiklovir tedavisi verilir. Bu sayede ataklar ve bulaştırıcılık azaltılır. Tedavi sonunda atakların sıklığı genellikle azalır.

Korunma Yolları

Genital herpes enfeksiyonunun koruyucu bir aşısı yoktur ve hastalıktan korunmak zordur. Aktif lezyonu olan veya herpes virüsünü taşıyan kişiler cinsel ilişkiden kaçınmalıdır. Kondom kullanımı bulaş riskini azaltabilir. Ayrıca, partnerin aktif lezyonu olmadığından emin olunmalıdır.

Cinsel Yolla Bulaşan Diğer Hastalıklar

Genital herpes lezyonları bazen diğer hastalıklarla karışabilir. Bu nedenle, genital bölgede herhangi bir lezyon çıktığında mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.

Bağışıklık Sisteminin Güçlendirilmesi

Bağışıklık sistemini güçlendirmek için düzenli uyku, stresten uzak durma, düzenli egzersiz yapma, sigara içmeme ve sağlıklı beslenme önemlidir. Ayrıca, bağışıklık sistemini güçlendiren bazı gıdaların tüketilmesi faydalı olabilir.

Kliniğimizde Herpes Tedavileri

Kliniğimizde herpes hastalarına yönelik PCR ve kan testlerini içeren tüm cinsel yolla bulaşan hastalıklar bir panel olarak taranabilmektedir. Ayrıca, hastaların izlemleri sağlanmakta ve immün sistemi güçlendiren tedavi yöntemleriyle destek verilmektedir.